0024

Trochę ciekawostek – na weekend (czego to ludzie nie wymyślą ...

I. Poświęcenie się


"Wiele rzeczy dotąd ciemnych i niezrozumiałych 

stają mi się
jasnymi i widocznymi."

Słowa Szyllera przy zgonie

W JEDNEJ Z ULIC KRAKOWSKICH wzniesionych na wysokim brzegu nad Wisłą, w
niewielkim domu równie jak całe miasto pogrążonym w nocnej ciszy, znajdował
się Kosmopolita pod wystawą na ławie drewnianej oparty o ścianę.

Wyniesiony nad szmer i zabiegi otaczających go spraw ludzi, niepostrzeżony
punkt śród czasu, marzył, samotny mędrzec, którego promienista młodość
niezmienną swoją świeżością była symbolem spokojnego, odwiecznego ideału.
Wszystko, co umysł i odwaga mogą nastręczyć, na próżno wyzywał, aby
oderwać Jedno życie od poziomego istnienia i wznieść je do siebie.

I oto szukał raz jeszcze pomocy i rady u tych tajemnych istot, pośredników
między niebem a ziemią *,
które już nie obcowały z jego umysłem od czasu, jak poddał się
zwyczajnym pracom ciążącym na ludzkości.

Lecz z wolna w sercu jego budziły się obce, niezależne od jego woli głosy;
czuł, iż duchy w myśli jego z nim rozmawiają; bo kto raz je widział, tego
nie tak rychło na wieki opuszczą.

- Ty wiesz! - rzekł Chaldejczyk, piękniejszy niż
kiedykolwiek i jakby już był uczestnikiem wieczystej chwały - ty
wiesz, iż ludzie przed śmiercią rozumieją wiele rzeczy, które im dotąd
były zakryte. W tej godzinie, w której poświęcenie się siebie samego dla
innej istoty kończy mój tylowieczny zawód, poznaję drobiazgowość życia
w porównaniu z wielkością śmierci.

- Lecz mamże ośmielić się wyznać ci, boski pocieszycielu, nawet
w twej przytomności, uczucia, które mnie natchnęły, boleścią mnie
przejmują. Pozostawić po sobie w tym świecie złośliwym bez opieki, bez
podpory, tych, dla których umieram; moją żonę! moich uczniów.

Zamyślił się chwilę, a głos wewnętrzny zabrzmiał mu wyraźnie:

- Nierozważny! czyż mądrość twoja uczyniła cię do tyle próżnym,
abyś miał zapomnieć, o ile podpora twoja jest słabą dla tych, których
kochasz, w porównaniu z potężną opieką Ojca Wszechrzeczy? - W więzieniu,
na rusztowaniu! podziwiaj tego, który - czulszy od ciebie w swej miłości
- jest mądrym i bez końca silnym w prowadzeniu i obronie swoich
dzieci.

Kosmopolita opuścił głowę, a kiedy ją podniósł, ostatni cień tęsknoty
znikł z jego czoła.

Jasne, nadzmysłowe widzenia rozchwiały się w jego duszy, lecz pozostawiły
ślady świetnego swego pobytu, a dokoła niego powietrze jakby drżało z
rozkoszy. Bo dusze całkowicie oderwane od ziemi odwiedza anioł wiary;
samotność, przestrzeń, przesiąkają jego blaskiem, on nawet ciemny grób
ozdabia świętym, promienistym kołem.

I stanął na wysokim ganku wznoszącym się nad spokojnym miastem.

Pod cichymi dachami niejeden sen kłóciły niespokojne żądze, w
niejednym sercu burza huczała dzikimi tony lub gwałtowne namiętności czyhały
na zbudzenie się ludzi, a wszystko, co się jego oczom przedstawiało, było
pełne ciszy i spokoju, jakby pod błogosławieństwem letnich promion księżyca
i dusza jego, uniesiona poza ciasne granice człowiekowi przeznaczone, oglądała
tylko spokojne, pełne błogości cuda stworzenia. Stał samotny, myślący;
chciał jeszcze posłać ostatnie pożegnanie cudownemu swemu życiu.

Przebiegając wzrokiem niezmierzone obszary przestrzeni podziwiał subtelne
kształty, z którymi tak często podzielał rozkoszne harmonie radości.
Przechodziły, płynęły tłumem, szeregami, skupione, to znów rozpierzchują
się wirowym tańcem, zataczały czarowne kręgi i koła śród gwiaździstej
ciszy. Żyjące światłem, napowietrzne istoty rozwijały niezliczoną piękność
kształtów i barw niepodobnych do wyobrażenia.

Człowiek zwyczajny, który nigdy nie widział synów eteru, nie wystawi
sobie anioła w innej, jak ludzkiej, postaci; niedołężna jego fantazja
odbija mu tylko to, co gruby, dotykalny świat wystawia, ale niebieskie, wyższe
piękności są dla niego niepojęte, rozkosz ich widzenia znaną jest tylko
wcielonym.

W uniesieniu mędrca cały wewnętrzny świat przedstawił się oczom jego.
W głębi dolin zielonych oglądał lekkie tańce ulotnych duchów; we wnętrznościach
gór zobaczył istoty oddychające zatrutym powietrzem wulkanów, które
uciekają przed jasnością nieba. Na każdym listku w niezliczonych lasach, w
każdej kropli niezmierzonych oceanów ujrzał osobny świat bogato
zamieszkany.

Daleko, w nieskończonej odległości błękitnego nieba, widział, jak
mglisty chaos zamieniał się w kometę, a kometa opuszczający środkowy ogień
ożywczy rozpoczynał swój dzień dziesięciotysięcoletni. I wszędzie
widział tchnienie Twórcy rozpościerające życie.

Rozproszeni po całej ziemi, niewielcy liczbą, lecz potężni duchem spółtowarzysze
jego, wyznawcy wielkiego bractwa, pracowali samotnie. Śród ruin Rzymu, między
katakumbami Memfis, w pośrodku kupieckich Niemiec lub w niedołężnych
Indiach niepostrzeżeni, nieznani członkowie jednej myślowej rodziny, obojętni
na otaczające ich sprawy, zajmowali się nauką. Będą żyli i pracowali dopóki
świat trwać będzie, nie troszcząc się o dobre albo złe wypadki ich
nauki; mechaniczni działacze najwyższej woli, wszystkie rodzaje sprężyn używającej
do swoich zamiarów. Będą żyli jako arcywzory wiedzy, która chce tylko
poznać i umieć, a nie pyta się, czy jej nauka posłuży dla dobra ludzkości,
czy machina cywilizacji obrotem swoim nie roztrąca wszystkiego, co się jej
kołom nastręczy. - Bywaj zdrowe, piękne moje i łagodne życie!
- wyrzekł cicho, zamyślony. - Bo dla mnie tyś zawsze pięknym i
łagodnym się okazywało. Dla tych, którzy młodość swoją bez przerwy w
jasnym potoku natury odmładzają, rozkosze twoje są niewyczerpane; dla tych
proste uczucie istnienia własnego jest rozkoszą! - Bywajcie zdrowe, światła
niebieskie, i wy, ludy przestrzeni! - Nie ma ani jednego atomu w
promionach słońca, jednego źdźbła trawy śród gór ani kamyka na brzegu
morza, ani ziarna pyłu miotanego w pustyni, które by nie dostarczyło moim
myślom pierwiastku do badania przyczyn życia, przyczyn wszystkiego tego, co
jest piękne, wzniosłe i nieśmiertelne! Dla innych jedna okolica, jedno
miasto, jedno ognisko jest ojczyzną - jam był prawdziwym Kosmopolitą,
bo moją ojczyzną było wszystko to, czego tylko myśl doścignąć zdoła!

Zatrzymał się, a oczy jego i serce szukały ukochanej istoty. Niedaleko
niego, murem tylko przedzielona, spoczywała we śnie trwożliwym. Widział, iż
serce jej nawet we śnie dla jego ucznia biło. Czuł, co cierpi serce kobiety
do miłości stworzone, kiedy on tyle dla niej poświęcał, i dusza jego rzekła
do jej śpiącej duszy:

- Przebacz mi, jeżeli chęć moja wzniesienia cię do tak szczytnych
przeznaczeń była zuchwałą. Był to sen i już zniknął! - Nad
brzegiem grobu widzę nareszcie, jakie jest prawdziwe wcielenie prawego i mądrego,
prawdziwa brama wieczności, za tą bramą będę cię oczekiwał, ukochana,
gdzie i twoje rozjaśnione serce wystarczy obszerniejszej miłości...

W swych celach samotnych, w pracowniach, schronieniach, zajęci nauką,
zadrżeli nagle wszyscy jego towarzysze. Uczuli, iż duch nieobecnego ich
przyjaciela odezwał się do nich:

- Bywajcie zdrowi na zawsze na tej ziemi! Znowu jeden z waszych braci
was opuszcza. Stary wiek wasz przeżyje wszystkich młodość, a dzień
ostateczny zastanie was jeszcze myślących na naszych grobach. Z wolnej woli
zstępuję do krainy cieniów, lecz nowe słońca świecą mi już z głębi
grobu.

- Idę tam, gdzie dusza tej, dla której poświęcam to ciało z
gliny, a później i wy, mieszkać ze mną będziecie. Poznaję wreszcie
rzeczywistą inicjacją, prawdziwe zwycięstwo. Bracia! porzućcie eliksir, złóżcie
brzemię wieków! Odwieczny duch wspiera i broni wszędzie dusze utworzone
jego Boskim tchnieniem!... A mędrcy pomyśleli w sobie:

- I my, żyjąc sercem, dawno byśmy, znudzeni, świat opuścili, ale
umrzeć nie możemy, dopóki żyjemy myślą, bo nauka jest nieśmiertelną.

______________________

* Jedną z godniejszych wspomnienia odnowień teorii o duchach
niewidzialnych jest bez wątpienia zawarta w romansie Abbe Villarsa, pod tytułem:
Comte de Gabalis, ou entretiens sur les sciences
secretes.

Villars urodził się r. 1640 - w podróży do Paryża r. 1675 zastrzelony
został. Tajemniczy jego zgon, jakoby zemsta za wyśmiewanie zasad kabalistyki
lub objawianie tajemnic, sprawił wiele trwogi i podziwu.

"Ta niezmierzona przestrzeń - mówi hrabia Gabalis w romansie - pomiędzy ziemią a niebem ma daleko szlachetniejszych mieszkańców od
ptaków i owadów; to rozległe morze ma innych gości oprócz wielorybów i
psów morskich; głębokości ziemi nie tylko są dla kretów przeznaczone, a
żywioł ognia nie na to jest stworzony, aby pozostał nieużyteczny i
pusty."

"Nauczysz się teraz - mówi znowu - panować nad całą
naturą; Bóg jeden będzie twoim panem, mędrcy będą tylko twymi równymi.
Istoty najpotężniejszego rozumu ubiegać się będą o służenie ci; demony
nie odważą się razem na jednym miejscu z tobą przebywać, na dźwięk
twojego głosu wpadną w otchłań, a duchy wszystkich czterech żywiołów będą
się spółubiegać o szczęście służenia twoim rozkazom. Wielbię cię, o
wielki Boże! iż ukoronowałeś człowieka tak ogromną chwałą i uczyniłeś
go nieograniczonym monarchą wszystkich dzieł Twej ręki."

Rozumie cię samo przez się, iż aby tego dostąpić trzeba wypełnić
pewne warunki, które całą tę naukę o duchach, wróżkach, rusałkach etc.
jeszcze bardziej czynią poetyczną i zajmującą.

 

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

strefamiszcza.htw.pl