010 (2)
Trochę ciekawostek – na weekend (czego to ludzie nie wymyślą ...
Archimedes
Urodzony oko³o 287 r. p. n. e., zmar³ ok. 212 r. p. n. e., grecki fizyk, matemayk i wynalazca, jeden z najwybitniejszych uczonych staro¿ytno¶ci. Zajmowa³ siê ró¿nymi dziedzinami nauki, m. in. hydrostatyk±, arytmetyk±, geometri±, astronomi±, mechanik±, optyk±.
Jak g³osi legenda, Hieron II, król Syrakuz zamówi³ dla siebie koronê z czystego z³ota. W³adca nie dowierza³ jednak z³otnikowi. Pos±dza³ go o to, ¿e koronê wykona³ ze srebra i z zewn±trz tylko poz³oci³. Zwróci³ siê wtedy do przebywaj±cego na jego dworze Archimedesa, aby ten sprawdzi³ jego przypuszczenie, nie niszcz±c piêknej korony.
Archimedes d³ugo my¶la³ nad tym zadaniem, niestety bez skutku. Zastanawia³ siê nawet nad tum w k±pieli. Siedz±c kiedy¶ w wannie zauwa¿y³, ¿e cia³a zanurzone w cieczy wydaj± siê l¿ejsze. W tym momencie przysz³o nañ ol¶nienie. Z okrzykiem: heureka! (znalaz³em!) Archimedes ponoæ wyskoczy³ z wanny i w stroju mocno nie kompletnym pobieg³ przez miasto do swego króla, aby mu zakomunikowaæ o rozwi±zaniu problemu. Je¶li wiêc wierzyæ legendzie, to dziêki zadaniu króla Hierona Archimedes odkry³ wa¿ne prawo, zwane dzi¶ prowem Archimedesa, które stanowi dzi¶ podstawê teorii p³ywania cia³.
A brzmi ona nastêpuj±co: ka¿de cia³o zanurzone w cieczy traci pozornie na ciê¿arze tyle, ile wynosi ciê¿ar cieczy wypartej przez to cia³o. Z czasem prawo to uogólniono na gazy (i cia³a sypkie spe³niaj±ce okre¶lone warunki).
Cia³o bêdzie p³ywaæ, je¿eli jego ciê¿ar jest zrównowa¿ony przez si³ê wyporu, a zatonie, je¶li ma ciê¿ar wiêkszy od tej si³y. To, czy dane cia³o bêdzie p³ywaæ, zale¿y od jego gêsto¶ci, czyli miary upakowania materii. ¦wieczka woskowa bêdzie unosiæ siê na powierzchni wody, poniewa¿ ma ma³± gêsto¶æ i wypierawystarczaj±c± ilo¶æ wody, aby si³a wyporu by³a odpowiednio du¿a. Kamieñ ma wiêksz± gêsto¶æ ni¿ woda, dlatego tonie. Wyparta przezeñ woda nie równowa¿y jego ciê¿aru.
Badania i spostrze¿enia Archimedesa dotycz±ce równowagi cieczy i warunków p³ywania cia³ leg³y u postaw rozwoju tej dziedziny.
Prawo Archimedesa jest wykorzystywane przy budowie³odzi podwodnych, unoszeniu siê balonów w powietrzu, w badaniu gêsto¶ci cia³ ciek³ych, sta³ych i gazowych.
Archimedes zyska³ s³awê dziêki wynalazkom. W czasie pobytu w Aleksandrii skonstruowa³ urz±dzenie pod nazw± "¦ruby ¡rchmedesa", które s³u¿y³o do nawadniania pól, a które jeszcze dzisiaj mo¿na spotkaæ w Europie. ¦konstruowa³ te¿ organy wodne, przeno¶nik ¶limakowy, zegar wodny, machiny obronne. Udoskonali³ wielokr±¿ek, który zastosowa³ do wodowania statku. Z tym faktem zwi±zane jest s³ynne powiedzenie uczonego: "Dajcie mi punkt podparcia, a sam poruszê z posad Ziemiê".